Η ιστορία του Judo είναι η εξέλιξη μιας πολεμικής τέχνης σε ένα σύγχρονο άθλημα. Εξιστορεί πώς ο Jigoro Kano αφιέρωσε τη ζωή του στην εκπαίδευση των νέων της χώρας του, συνδυάζοντας την παράδοση και το σύγχρονο με την πρόοδο του ατόμου στην υπηρεσία της κοινωνίας. Οι αρχές του Judo είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την παράδοση της ιαπωνικής μάχης και των τεχνών ζωής, καθώς και την προσωπικότητα του Kano.

Από το Jujutsu στο Judo

Στα ιαπωνικά, οι λέξεις Judo και Jujutsu γράφονται χρησιμοποιώντας ιδεογράμματα που απεικονίζουν τις βασικές τους αρχές. Το Judo και το Jujutsu χρησιμοποιούν στην αρχή το ίδιο ιδεόγραμμα. Στο Judo, το Ju σημαίνει ευγένεια, η έννοια είναι δίνοντας δρόμο και το Do, ο τρόπος, αντιστοιχεί στην αρχή της πνευματικής ανάπτυξης. Στο Jujutsu, το Ju σημαίνει δύναμη και το Jutsu σημαίνει τεχνική. Με αυτήν την αντιπαράθεση, το Judo θέλει να είναι ένας τρόπος ευελιξίας πολύ πιο διανοητικός παρά φυσικός. Ο ιδρυτής του Judo ήθελε έναν ριζικό μετασχηματισμό, εξελίσσοντας ένα σύστημα μάχης σε μια παγκόσμια μέθοδο εκπαίδευσης.

Ο Jigoro Kano

Ο Jigoro Kano γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1860, στο Mikage της Ιαπωνίας. Πολύ νωρίς, έλαβε μια αυστηρή εκπαίδευση στην οποία οι δυτικές επιρροές αναμειγνύονταν με παραδοσιακές και ανατολίτικες διδασκαλίες. Στη δεκαετία του 1860, ο πατέρας του Kano εργάστηκε ως ανώτερος λειτουργός του Σογκουνάτου. Το 1870, λίγο μετά το θάνατο της συζύγου του, αποφάσισε να μετακομίσει στο Τόκιο όπου ο Jigoro έλαβε την κλασική εκπαίδευση και παράλληλα μάθαινε Αγγλικά. Ανέπτυξε έντονη αγάπη για τα μαθηματικά και τις γλώσσες. Ως παιδί, ο Kano είχε εύθραυστη σύσταση αλλά ήταν πολύ προικισμένος, σπούδασε με συμμαθητές που ήταν συχνά μεγαλύτεροι και σωματικά ισχυρότεροι από αυτόν και πειράχτηκε επανειλημμένα. Αποφάσισε να μελετήσει το Jujutsu, μια τέχνη που βοηθά τους αδύναμους να νικούν τους ισχυρότερους. Τελικά κατάφερε να βρει έναν από τους παλαιότερους δασκάλους του Jujutsu, τον Hachinosuke Fukuda. Μετά από δύο χρόνια επιμελούς πρακτικής, επιλέχθηκε να συμμετάσχει στην επίδειξη προς τιμήν της επίσκεψης του στρατηγού των ΗΠΑ, Ulysses Grant, στο Τόκιο. Μετά το θάνατο του Fukuda, συνέχισε την πρακτική του υπό την καθοδήγηση του Masatomo Iso. Το 1881, ο Iso πέθανε. Στη συνέχεια σπούδασε Jujutsu στη σχολή Kito με έναν άλλο ειδικό στις ρίψεις, τον Iikubo Tsunetoshi. Ο Jigoro Kano επικεντρώθηκε στην πνευματική διάσταση του Jujutsu.

Το 1882, ενώ ήταν φοιτητής στο Αυτοκρατορικό Πανεπιστήμιο του Τόκιο, ο Kano δημιούργησε μια ιδιωτική σχολή προετοιμασίας, το Kano Juku και μια σχολή αγγλικών. Τον Μάιο της ίδιας χρονιάς, άνοιξε τη σχολή του Kodokan, ένα σχολείο για τη μελέτη του τρόπου, σε ένα δωμάτιο με 12 tatami, σε ένα βουδιστικό μοναστήρι του Τόκιο. Δίδαξε μια νέα πρακτική, το Judo. Η καινοτομία δεν ήταν στις τεχνικές αλλά στον τρόπο επίτευξή τους. Ο αριθμός των μαθητών, από 9 που ξεκίνησαν, αυξήθηκε γρήγορα. Το Kodokan dojo μετακόμισε αρκετές φορές. Η μέθοδος του Kano υιοθετήθηκε από την αστυνομία και το ναυτικό και εισήχθη σε διάφορα σχολεία και πανεπιστήμια.

Ένα ανέκδοτο δείχνει την ευελιξία του Kano σε τεχνικό επίπεδο. Ανίσχυρος απέναντι σε έναν αντίπαλο βαρύτερο και δυνατότερο από αυτόν, ο Kano απέτυχε σε όλες τις προσπάθειές του να τον ρίξει μέχρι την ημέρα που σε ένα από τα βιβλία που έφερε από το εξωτερικό, βρήκε τη λύση. Στα απομνημονεύματά του, λέει: Ο Kenkichi έκανε ένα βήμα μπροστά, και μετά με αστραπιαία ταχύτητα πήδηξε πάνω στον Jigoro. Ήταν πολύ γρήγορος. Με το ένα χέρι ο Jigoro πήρε το μανίκι του αντιπάλου του και το άλλο άρπαξε το μηρό του. Το σώμα του Kenkichi, το οποίο ζύγιζε πάνω από ενενήντα κιλά, πέταξε στον αέρα μόλις αγγίζοντας τους ώμους του Jigoro και με εκκωφαντικό θόρυβο, έπεσε στο έδαφος. «Ποια είναι αυτή η κίνηση;» ρώτησε με σεβασμό ο Kenkichi. «Νομίζω θα την ονομάσω Kata guruma», απάντησε χαμογελώντας ο Jigoro, με αέρα ευχαρίστησης.

Η φιλοσοφία του Kano βασίζεται στις τρεις αρχές: την απόκτηση γνώσης, τη διδασκαλία της ηθικής και την ανάπτυξη του σώματος μέσω της πρακτικής της φυσικής αγωγής. Εξήγησε την άποψή του δηλώνοντας: «ένα υγιές σώμα δεν είναι μόνο προϋπόθεση για την ύπαρξη, αλλά και η βάση κάθε ψυχικής και πνευματικής δραστηριότητας». Επέμεινε στον σκοπό της άσκησης. «Όσο εξαιρετική και αν είναι η υγεία ενός ατόμου, η ύπαρξή του παραμένει άκαρπη αν δεν την θέσει στην υπηρεσία της κοινωνίας».

Έδειξε με έμφαση, ότι η αποτελεσματική χρήση του νου και του σώματος είναι το κλειδί για την αυτοπραγμάτωση. Ωστόσο, πρόσθεσε την Κομφουκιανή έννοια της κοινωνικής υποχρέωσης που οδηγεί στη βοήθεια του συνανθρώπου. Οι αρχές του Kano συνοψίζονται στα δύο αξιώματα που θεσπίστηκαν κατά την ίδρυση του Kodokan το 1922: Seiryoku Zenyo και Jita Kyoei, όλοι πρέπει να κάνουν σωστή χρήση της σωματικής και ψυχικής τους ενέργειας για το καλό όλων επιδιώκοντας την αυτοπραγμάτωση.

Όλη η ζωή του ήταν αφιερωμένη σε έναν σκοπό που περιέγραψε με τα εξής λόγια: «τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την εκπαίδευση. Η διδασκαλία ενός σοφού μπορεί να φτάσει στα πλήθη και η γνώση από μια γενιά μπορεί να απολαμβάνεται από εκατοντάδες».

Σύγχρονη Ιστορία

Για τριάντα χρόνια ο Jigoro Kano αφιέρωσε τη ζωή του στη διάδοση και εξάπλωση του αθλήματος. Βασικός συνεργάτης του ήταν ο Pierre de Coubertin, ο οποίος είχε ενεργό ρόλο στο Ολυμπιακό Κίνημα, όντας ιδρυτής και πρόεδρος της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.

Ο Kano δεν πρόλαβε την είσοδο του Judo στους Ολυμπιακούς Αγώνες το 1964 στο Τόκιο, ούτε την ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας το 1951, την οποία είχε προτείνει ο ίδιος από τη δεκαετία του 1930.

Η Διεθνής Ομοσπονδία ιδρύθηκε στις 12 Μαΐου 1951 από εννέα χώρες. Αυτή τη στιγμή η Παγκόσμια Ομοσπονδία Τζούντο έχει στα μητρώα της περισσότερες από 180 χώρες-μέλη. Νωρίτερα, το 1948, είχε ιδρυθεί η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τζούντο, ενώ το 1951 διεξήχθη και το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.

Έκτοτε έχουν γίνει αλλαγές, ωστόσο οι βασικοί κανόνες του Judo παραμένουν ίδιοι. Σημειώνεται ότι η εισαγωγή των κατηγοριών βάρους επηρέασε άμεσα την ανάπτυξη του αθλήματος. Οκτώ χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 1964, στην ίδια πόλη, διεξήχθη το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα με συμμετοχή 31 αθλητών από 21 χώρες.

Το 1980 διεξήχθη, για πρώτη φορά, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και για τις γυναίκες. Δώδεκα χρόνια, αργότερα, το 1992 στη Βαρκελώνη το Judo γυναικών συμπεριλαμβάνεται και στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.

Στην Ελλάδα το Judo εμφανίστηκε λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1977 αναγνωρίστηκε επίσημα ως άθλημα και εντάχθηκε στον ΣΕΓΑΣ, ενώ το 1985 ιδρύθηκε η Ελληνική Ομοσπονδία Τζούντο, που σήμερα αριθμεί 150 και πλέον σωματεία με μια δύναμη 6.000 αθλητών και αθλητριών.